عزّت و ذلّت در قرآن به چه معناست؟
پاسخ:
عزّت و ذلّت، دو واژه عربی‌اند. عزّت در فارسی به معنای قدرت و پیروزی(مجمع البحرین.)، نفوذناپذیری، چیرگی، علوّ، بزرگی و ارجمندی می‌باشد.(التحقیق فی کلمات القرآن.)
به علّت همین مناسبت، عزّت را این گونه معنا کرده‌اند: "العزّه حاله مانعه للانسان من ان یُغلب؛(مفردات راغب.) عزّت حالتی است که انسان را در برابر ناملایمات، مقاوم و شکست‌ناپذیر می‌کند و مانع مغلوب شدن او می‌گردد.
بنابراین، عزّت به معنای غیر قابل شکست و نفوذناپذیر بودن، در منطق قرآن مخصوص خدای متعال است و غیر از او همه موجودات دارای فقر ذاتی و ذلیلند؛ البتّه خدای متعال به کسانی که در مسیر او هستند نیز عزّت می‌بخشد: "وَ لِلَّه‌ِ الْعِزَّه‌ُ وَ لِرَسُولِه‌ِی وَ لِلْمُؤْمِنِین؛(منافقون،8)
عزّت به معنای صلابت در انسان‌ها، گاهی اوقات ممدوح است و این همان عزّت مؤمنان در برابر باطل و... می‌باشد و گاهی اوقات ناپسند است، مانند عزّت و نفوذناپذیری کافران در برابر حق‌ّ که خدای متعال می‌فرماید: "بَل‌ِ الَّذِین‌َ کَفَرُواْ فِی عِزَّه‌ٍ وَ شِقَاق‌ٍ ؛(ص،2)(تفسیر المیزان، علامه طباطبایی؛، ج 17، ص 22، جامعه مدرسین قم.)
ذلّت هم معنای مقابل عزّت را دارد، و به یک معنا تمام موجودات اگر مستقل و به خودی خود در نظر گرفته شوند، ذلیل و مقهورند و اگر کسی خواهان رهایی از ذلّت و برخورداری از عزّت می‌باشد، تنها راه تمسّک به عزت الهی است: "أَیَبْتَغُون‌َ عِندَهُم‌ُ الْعِزَّه‌َ فَإِن‌َّ الْعِزَّه‌َ لِلَّه‌ِ جَمِیعًا"(مبانی عزت در قرآن، علی رضایی، دفتر تبلیغات اسلامی قم.)
عزّت، عامل‌های متعدّدی دارد که انسان می‌تواند از این راه‌ها، به عزّت واقعی برسد، در این جا به برخی از این عوامل که در قرآن مجید و روایات ما بیان شده است، اشاره می‌شود.
1. آگاهی و شناخت 2. عقل‌گرایی 3. دین خالص و ناب 4. توحید که بنا به فرمایش رسول اکرم‌آیه عزّت در قرآن، آیه توحید است. 5. بندگی خدا، امیرالمؤمنین‌در مناجات خود می‌گوید: "الهی کفی بی عزّا ان اکون لک عبداً؛ بندگی خدا، برای عزّت کافی است."(بحار، ج 77، ص 400.) 6. شرح صدر 7. اعتقاد به معاد و مرگ و...(مبانی عزت در قرآن، علی رضایی، ص 76ـ120، مؤسسه ثقلین.)
برای آگاهی بیش‌تر، درباره مفهوم عزّت و عوامل و مبانی آن، می‌توانید به کتاب مبانی عزّت در قرآن، نوشته آقای علی رضایی مراجعه فرمایید.
برچسب ها :
