بهترين معيار براي شناسايي افراد پست!

ضرب المثلي هست كه مي گويد : «از كوزه همان تراود كه در اوست » حرف حسابي است اين ضرب المثل، وبه راحتي مي توان آن را ملاك و معياري براي شخصيت شناسي افراد قرار داد، به اين نحو كه ببينيم اشخاصي كه با آن ها در ارتباط هستيم چگونه اشخاصي هستند، صحبت كردنشان چگونه است؟ و اين صحبت كردن يعني بيرون ريختن آنچه در درون خود مخفي كرده اند .

ممكناست بگوييد اين يك معيار صد در صد براي شناختن افراد نيست چرا كه بسياري هستند كه هرگز حرف دل و زبانشان يكي نيست ممكن است خود را مۆدب به آداب الهي و اخلاق انساني بدانند و در صحبت كردنشان بسيار دقت كنند در صورتي كه ما به وضوح مي بينيم عملشان چيز ديگري را ثايت مي كند.

بله خب بايد بگوييم اين عمل هم خود نوعي گفتار است .

كسانيكه خيلي هم سياست دارند و در نقش بازي كردن استادي تمام هستند بالاخره با يك رفتاري ناخواسته خود را لو مي دهند، البته در اين مقاله طرف صحبت ما اينچنين انسان هايي نيستند، چرا كه اينان به صفت نفاق موصوفند و در جاي خود بايد رفتار آن ها را تحليل كرد و با ملاك ها و معيارهايي هم براي معرفي آن ها معرفي كرد .

آيا پيروان ديگر اديان اهل دوزخ‌اند؟

اسلامرستگارى را در جوهر خود انسان جستجو مي كند و مى‏فرمايد: اگر اين انسان روابط خود را باخدا از طريق نماز عاشقانه و با مردم نيازمند از طريق پرداختزكات و با جامعه از طريق وفاى به عهد و امانتدارى و با خود از طريق كنترل غرايز و هوسرانى‏ها حفظ كند، به رستگارى رسيده است.

در اين مقاله به سه سۆال مهم با توجه به آيات قرآن به طور خلاصه پاسخ خواهيم گفت:

رستگاران چه كسانى هستند؟

با يك نگاه اجمالى به اوصاف رستگاران در قرآن مي فهميم كه:

آنان اهل عبادت و كار خيرند. «ووَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ » (حج، 77)

از بخل دورى مى‏كنند. «وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » (حشر،9)

غافل نيستند و خدا را زياد ياد مى‏كنند. «وَاذْكُرُواْ اللّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلَحُونَ » (انفال، 45)

در راه او جهادگرند. «وَجَاهِدُواْ فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ » (مائده، 35)

اهل توبه و استغفارند. «وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُۆْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (نور، 31)

و در جامعه، اصلاح گر و آمر به معروف و ناهى از منكرند. (آل عمران، 104)

و به پيامبران خدا ايمان دارند و آنان را احترام و يارى مى‏كنند. (اعراف، 157)

كوتاهسخن آنكه اگر مى‏بينيم هميشه در طول تاريخ گروهى به دنبال مكتب‏هاى مختلف ودانشمندان و عُرفا و مصلحان و فيلسوفان و حاكمان و شاعران مى‏روند، آرزوى همه آنها رسيدن به رستگارى است كه هركسى آن را در چيزى و كسى مى‏جويد؛ يكىرستگارى را (همچون فرعون) در زور و قدرت‏ مى‏پندارد و مى‏گويد: «قد أفلح اليوم من استعلى» آن‏كس كه پيروز است، رستگار است كه اين تفكّر هنوز در ابرقدرت‏ها وجود دارد.

پاسخ به دو سوال قرآني!!

بادقت در آيات قرآن كريم مي‌توان به اين حقيقت پي برد كه زيورها و زينت‌هاي دنيا به خودي خود نه تنها مورد نكوهش نيستند، بلكه مظهر زيبايي جمال حق و قدرت لايزال پروردگارند و آنچه باعث مي‌شود تا قرآن كريم نگاهي متفاوت به اين نعمت‌ها و مظاهر زيبايي حق داشته باشد، دلبستگي و رويكرد استقلالي به اين ابزار تكامل و وسائل رشد و تعالي است.

در اين مقاله دو سوال قرآني را مطرح كرده و به آنها پاسخ خواهيم گفت:

چرا سوره حمد را فاتحة الكتاب و سبع المثاني مي‏نامند؟

به اين سوره فاتحة الكتاب مي‏گويند؛ چون سوره حمد در آغاز قرآن است و افتتاح قرآن با آن سوره مبارك است.

بهسوره حمد «سبع المثاني» مي‏گويند؛ چون اين هفت آيه، به سبب اهميتش دو بار بر پيامبر اكرم ـ صلي اللّه عليه و آله و سلم ـ نازل شده است. يا به اين دليل كه اين هفت آيه در هر نماز، دوبار خوانده مي‏شود. (تفسير نمونه، ج 1، ص129)

يا به سبب اينكه، اين هفت آيه داراي دو بخش است: نيمي از آن حمد و ثناي الهي و درباره خداوند است و نيمي از آن تقاضاي بندگان از خداونداست. احتمالات ديگري نيز گفته شده است.(تفسير نمونه، ج 1، ص 130/ الميزان،ج 12، ص 201)

ايننام ـ سبع المثاني ـ از آيه 87 سوره حجر گرفته شده است: «لَقَدْ آيتناكَ سَبْعا مِنَ المَثاني» (اي پيامبر، به تو سبع‏المثاني را عطا كرديم.)

هرچه مي‌كنيم به خود مي‌كنيم نه به ديگران!!

قرآن درشأن نزول متوقف نيست ، بنابر اين نبايد اصحاب فيل تنها عده اي خاص، در زمان خاص را شامل بشود، بلكه هر زماني مي تواند اصحاب فيل داشته باشيم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ

أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ

وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ

تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ

فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ

به نام خداوند بخشنده مهربان

آيا (به چشم دل) نديدى و ندانستى كه پروردگار تو با اصحاب فيل (سپاه ابرهه كه براى تخريب خانه خدا آمده بودند) چگونه رفتار كرد؟

آيا نيرنگ و نقشه آنها را در ضلالت و تباهى قرار نداد؟

و بر سر آنها پرندگانى گروه گروه فرستاد

كه بر آنان سنگ‏هايى (ريز) از جنس سنگ گل مى‏افكندند

پس همه آنها را چون كاه‏هاى خرد و جويده شده قرار داد.(سوره فيل)

آيا مي‌شود قرآن را در تمام لحظات زندگي پياده كرد؟

براياينكه بتوانيم قرآن را در لحظه لحظه زندگيمان پياده كنيم، لازم است علاوه بر خواندن واطلاع از محتويات اين كتاب آسماني ، با دستورات نجات بخش آن انسداشته باشيم والاّ در مواقع حساس ممكن است نتوانيم وظيفمان را تشخيص دهيم وبه آن عمل كنيم، حتي ممكن است اصلا به ياد تدبيرات خدا در اين كتاب شريف نباشيم و بعد از برگشتن به حالت عادي، تازه به غفلتمان پي ببريم.

همانطور كه خيلي وقت ها ديده ايم كساني كه عزيزي را از دست داده اند و به جاي عمل به آيه شريفه:

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْبِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ(بقره-155 و 156)

وحتما شما را به اندكى از ترس و گرسنگى و كاهشى از مال‏ها و جان‏ها و محصولات (درختان، يا ثمرات زندگى از زن و فرزند) آزمايش خواهيم نمود و شكيبايان را مژده ده.

همان كسانى كه چون مصيبتى بر آنها وارد شود گويند: همانا ما از آن خداييم (ملك حقيقى اوييم به ملاك آنكه خلق و حفظو تدبير امور و اعدام ما به دست اوست) و همانا به سوى او باز خواهيم گشت.

يعنىآنهايى را كه وقتى مصيبتى به ايشان مى‏رسد مي گويند: (إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ) ما ملك خدائيم و بسوى او باز خواهيم گشت.

كفرمي گويند و خدا را غير عادل وستمكار ياد مي كنند ، ولي وقتي به حالت اوليهبر مي گردند و مدتي از آن زمان مي گذرد، پشيمان مي شوند ؛ دليلش اين است كه با اين آيات شريفه انس ندارند.

پرتگاهي كه همه چيز را نابود مي كند!

عمليا بر زمينه ايمان و تقوا و براي جلب رضاي خدا بنا مي شود كه در اين صورت شبيه بنايي مستحكم است ؛ در برابر تندبادها مقاوم و حافظ از سرما و گرما و حوادث ناگوار مي باشد. اين عمل مبني بر ايمان و تقوا، مستحكم و پايدار و بادوام است ، توشه آخرتي شخص مي گردد و در مهلكه ها نجات بخش او مي شود.

اماعمل و ايماني كه بر زمينه نفاق و دو رويي و تظاهر و بي ايماني و بي تقواييو تقوا نمايي بنا شده، به منزله بنايي است كه بر زميني بنا شده كه لبه پرتگاه است ، زير آن خالي بوده و جهنم خروشان نهر ويرانگر در زير خالي شده آن، جاري و مانند جهنم خروشان و بلعنده است. هر لحظه پرتگاه در معرض فرو ريختن در نهر خروشان و ويرانگر مي باشد.

عمل منافقانه و غير استوار بر مبناي ايمان و تقوا، بي ثباتي بناي بر زمين پرتگاه را دارد . با تندبادهاي سهمگين ابتلاها و سكرات مرگ و قيامت نابود شده، در جهنم شعله ور سقوط كرده، نابود شده، براي صاحبش دادرس و توشه راه نخواهد بود. صاحبش در سكرات مرگ و قيامت دست خالي از عمل صالح و با انباري مملو از عمل ناصالح است كه عذاب هاي دردناك براي او خواهد بود.

تابه حال پيش اومده براي خودتون يا اطرافيانتون كه يك عملي انجام دهيد ولي اون عمل خيلي ماندگار بشه و خودتون هم از ماندگاريه عمل تعجب كنيد؟!

اصلاًچرا راه دور بريم ، چند روز پيش سالگرد مرد بزرگي بود كه 25 سال است كه هرسال باشكوه تر از سال قبل از او و كاري كه انجام داد سخن به ميان مي آيد ،به طوري كه كار و ياد او جهاني شده به طوري كه حتي خود غربي ها و دشمنان هم بر كار و عمل او سمينارها و جلساتي را مي گذارند و بر روي آن صحبت ها ميكنند ؛ او كسي نيست جز امام خميني رحمة الله عليه.

آن مردي كه با داشتن تقوا و محور قرار دادن كارهايش تنها در مسير رضاي خدا و خشنودي او بنايي را سازمان دهي كرد و به سرانجام رساند كه تا به الان دشمن هر چقدر خواسته با راه هاي مختلف اصل اين بنا را ويران كند نتوانسته است .

برعكس چنين شخصيتي ، شاه و دستگاه او بود كه با آن نفاقي كه در كارها و اعمالش داشت و با آن سرسپردگي و وابستگي به دشمن ، ساختماني به نام شاهنشاهي را ايجاد كرده و چون مصالح محكم و خوبي براي ساختمان و بنا و سازمان خود نداشت با يك طوفان از بين رفت و اثري از آن باقي نماند.

و آدمي وقتي اين جريان ها و سياست ها را مي بيند به ياد اين آيه قرآن مي افتد كه مي فرمايد :

أَفَمَنْأَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ :

آياكسى كه بنياد [كار] خود را بر پايه تقوا و خشنودى خدا نهاده بهتر است يا كسى كه بناى خود را بر لب پرتگاهى مشرف به سقوط پى‏ريزى كرده و با آن در آتش دوزخ فرو مى‏افتد؟ و خدا گروه بيدادگران را هدايت نمى‏كند.(109 / توبه)

ومۆيد اين بيان قرآن كلام حضرت علي(عليه السلام) است كه مي فرمايد : بنيان تقوا چنان استوار و مستحكم است كه چيزي آن را نابود نمي كند و زراعتي كه بذر آن بر سرزمين تقوا پاشيده شود و از آن آب خورد، هرگز تشنه نمي ماند.

پاسخ شما به سوال خداوند چيست؟ براي شما هم چنين موقعيت هايي پيش آمده؟

عاملي براي ماندگار شدن اعمال

أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَنَهُ عَلىَ‏ تَقْوَى‏ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَيرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلىَ‏ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانهارَ بِهِ فىِ نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لَا يَهدِى الْقَوْمَ الظَّلِمِينَ

آياكسى كه بنياد [امورش‏] را بر پايه‌ي تقواى الهى و رضاى او نهاده بهتر است يا كسى كه بنياد [امورش‏] را بر لب پرتگاهى سست و فروريختنى نهاده؟! و آن بنا با بناكننده‏اش در جهنم سقوط مى‏كند و خدا گروه ستمكاران را هدايت نمى‏كند.

پيام آيه

آيه 109 سوره‌ي مباركه‌ي توبه، بيانگر حال دو گروه منافقان و مۆمنان است كه يكي بنايي ساخته بر لبه‌ي زميني كه آب زير آن را شسته و در حال فرو ريختن است و هيچ اطمينانى به دوام و استوارى آن نيست و در آخر خودش و بنايش به آن پرتگاه سقوط مي‌كنند. اين گروه، منافقان اند كه خود و هر آنچه ساخته و بافته‌اند با هم به قعر جهنم سقوط خواهند كرد.

ديگري مۆمنان هستند كه زندگي خودرا بر خداترسي و اميد به بخشش او؛ يعنى بر روى دو پايه‌ي ترس از عذاب خدا واميد به خشنودي او بنا كرده‌اند.

قرآن كريم با بيان حال اين دو گروهو قراردادن مخاطب در مقام سنجش، قضاوت را بر عهده‌ي او قرار مي‌دهد تا خودبا كمك عقل سليم و به دور از هوا و هوس، بر راستي و درستي روش يكي از اين دو گروه، حكم كند.

 بذرافشاني بر سنگ خارا !

انفاقظاهرپسند رياكار بذري است كه بر روي سنگ خارا پوشيده از خاك نازك افشانده مي شود همان طور كه كشاورز از آن بذر نتيجه نمي گيرد چون ريشه در زمين ندارد ، مرد رياكار نيز در روز رستاخيز از عمل خود بهره نمي گيرد.

قرآنحكيم در آيه 264 سوره بقره مي فرمايد:« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاتُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلا يُۆْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُلا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ »؛ ايكساني كه ايمان آورده ايد بخشش هاي خود را با منت و آزار باطل نسازيد همانند كسي كه مال خود را براي نشان دادن به مردم انفاق مي كند و به خدا و روز رستاخيز ايمان نمي آورد كار او همچون قطعه سنگي است كه بر آن قشر نازكياز خاك باشد و بذرهايي در آن افشانده شود و رگبار باران به آن برسد و آن را صاف و خالي از خاك و بذر رها كند آن ها از كاري كه انجام داده اند چيزي به دست نمي آورند و خداوند جمعيت كافران را هدايت نمي كند.

اما دو نظريه درباره عمل نيك وجود دارد : 

نظريهاول معتقد است واقعيت عمل يك چيز بيش نيست و آن كاري است كه گره از جامعه بگشايد، خواه انگيزه آن خدمت به خلق باشد يا خودنمايي و ظاهرسازي و كسب رضاي مردم براي نيل به مقامات و مناصب دنيوي.

در اين نظريه معيار، ماهيت عمل است و از سرچشمه عمل كه نيت و انگيزه است خبري نيست، در اين مكتبانگيزه هر چند هم آلوده و نفساني باشد ضرري به عمل نمي زند و لذا هرگاه فردي دست به ساختن بيمارستان بزند كه در سايه آن در انتخابات كشوري يا منطقه اي حائز آراء باشد، عمل او مورد ستايش است و در گشايش آن، رسانه هاي گروهي به ستايش سازنده آن مي پردازند.

اما نظريه دوم، مبتني بر دو شرط است: 1- خود عمل زيبا باشد و گرهي از جامعه بگشايد. 2- انگيزه عمل، كاملاً الهي باشد يا لااقل انساني باشد.

با اجتماع اين دو شرط مي توان عمل را نيك و فرد را نيكوكار و از ديگران متمايز ساخت.

محبّت، زمينه‏ ى تبعيّت است

بههوش باشيم كه رهبرمان كيست و محبّت و عشق چه كسى را در دل داريم؟ بدانيم طاغوت‏ها و غير خدا، ما را براى خودشان مى‏خواهند تا با قدرت و ارادت ما، به هوس ها و آرزوهاى خود در دنيا برسند، ولى در قيامت همه را رها و از ما اظهار تنفّر و انزجار خواهند نمود.

إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ (بقره ـ 166)

درآن هنگام كه عذاب را مشاهده كنند و پيوند ميانشان بريده (و دستشان از همه چيز قطع) گردد، پيشوايان (كفر)، از پيروان خود بيزارى جويند.

درتفسير آيه 165 صحبت از كسانى بود كه از دلايل روشن و قاطع اثبات وجود خدا چشم پوشيده و در راه شرك و بت‏پرستى و تعدد خدايان گام نهاده بودند.

درواقع سخن از كسانى كه در مقابل معبودان پوشالى سر تعظيم فرود آورده و به آنها عشق مى‏ورزيدند، عشقى كه تنها شايسته خداوند متعال بود.

در ادامه اين بحث در آيه 166 مي فرمايد اين ظالمان هنگامى كه عذاب الهى را مشاهده مى‏كنند و مى‏دانند كه تمام قدرتها به دست خدا است و او داراى مجازات شديد است ، در آن هنگام متوجه زشتى اعمال خود و بدى عاقبت كارشان مى‏شوند و اعتراف مى‏كنند كه انسانهاى منحرفى بوده‏اند.

آن موقع است كه پرده‏هاى جهل و غرور و غفلت از مقابل چشمانشان كنار مي رود و به اشتباه خود پى مى‏برند، ولى از آنجا كه هيچ تكيه گاه و پناهگاهى ندارند ، از شدت بيچارگى بى اختيار دست به دامن معبودان و رهبران خود مى‏زنند اما "رهبران گمراه آنها دست رد به سينه آنان مى‏كوبند و از پيروان خود تبرى مى‏جويند" (إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا).

تلاوت سوره اي براي حاجات!

همهآيات قرآن و سوره هاي آن داروهاي شفابخشي براي انواع بيماري هاي ظاهري و باطني هستند و براي هر سوره فضائل و آثاري در روايات ذكر گرديده است، لكن براي بعضي از سوره ها آثار بيشتري نقل شده از جمله سوره حمد، قل هوالله احد، يس، واقعه، انعام و سوره هائي كه با«سبح» و «يسبح» آغاز مي گردد كه بهعنوان «مسبحات»از آنها ياد مي شود.

براساس وعده الهي هرگاه از بنده اي دعا به وقوع بپيوندد اصل اجابت هم از طرف خداوند اجتناب ناپذير است.

موضوعيكه برخي نسبت به آن دچار اشتباه شده اند، قياس اجابت انسانها با اجابت خداست زيرا معمولاً هرگاه انساني از انسان ديگري خواسته اي داشته باشد - اگر در توانش باشد - همان چيزي را كه او درخواست كرده است بدون تأخير و فوتوقت - بدون اينكه در اين زمينه به مصالح مختلف احاطه داشته يا آن را در نظر بگيرد - عملي مي كند.

همين محدوديت انديشه بشري ذهن او را عادت داده است كه اجابت الهي را نيز در همين دايره ارزيابي كند و خارج از آن را بي توجهي خداوند نسبت به خود دانسته و اجابت نداند و گاهي نيز تا آنجا در اين اشتباه پيش مي رود كه در وعده الهي به ترديد افتاده و در فهم آن دچار اشكال مي شود.

در صورتي كه موضوع اجابت در مورد خدا با آنچه بين بندگان او مطرح است، تفاوت بسيار دارد.

اوبراي استجابت دعاي بنده خود، با احاطه اي كه به تمامي مصالح و مفاسد امور دارد با توجه به رحمت عام و نيز لطف ويژه اش نسبت به سائلان، آنچه به صلاح آنان بداند عملي مي كند.