معيار قبولي نماز كدام است ؟

الف . رعايت حق نماز
 امام علي (ع) مي­فرمايند: تَعَاهَدُواأَمْرَ الصَّلَاةِ وَ حَافِظُوا عَلَيْهَا وَ اسْتَكْثِرُوا مِنْهَا وَ تَقَرَّبُوا بِهَا فَإِنَّهَا كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتاباً مَوْقُوتاً ؛  امر نماز را مراعات كنيد و چنانكه بايد بپا داريد و در حفظ آن بكوشيد تا به قرب الهي برسيد. [1]

ب. رعايت حقوق مردم
 پيامبر ا كرم(ص) فرمودند:وَ قَالَ ص‏ مَنِ اغْتَابَ‏ مُسْلِماً أَوْ مُسْلِمَةً لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ تَعَالَى صَلَاتَهُ وَ لَا صِيَامَهُ أَرْبَعِينَ يَوْماً إِلَّا أَنْ يَغْفِرَ لَهُ صَاحِبُه‏؛ كسي كه از مسلماني غيبت كند تا چهل روز نمازش پذيرفته نمي­شود.[2]

ج. رعايت تغذيه حلال
  پيامبر اكرم(ص) فرموددند: الْفِرْدَوْسُ،عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: مَنْ أَكَلَ‏ لُقْمَةَ حَرَامٍ‏ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاةٌ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَةٌ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً وَ كُلُّ لَحْمٍ يُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَى‏؛  كسي كه لقمه اي از حرام بخورد تا چهل شب نمازش قبول نمي­شود... .[3]

د. رعايت حقوق اهل بيت
اعتقاد به ولايت اهل بيت و رعايت حقوق ايشان معيار قبولي نماز است. عِدَّةٌمِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: لَا يُبَالِي‏ النَّاصِبُ‏ صَلَّى أَمْ زَنَى‏  وَ هَذِهِ الْآيَةُ نَزَلَتْ فِيهِمْ-عامِلَةٌ ناصِبَةٌ تَصْلى‏ ناراً حامِيَةً [4]

ه . رعايت حقوق خانواده
پيامبرخدا(ص) فرمودند: هر گاه زني شوهرش را آزار دهد، اگر تمام عمرش را روزه بگيرد و شب­ها به عبادت پردازد و بنده­ ها آزاد كند و مال­ها در راه خدا انفاق نمايد، خداوند هيچ نماز و كار نيكي را از او نپذيرد تا آنگاه كه شوهرش را كمك و از خود راضي كند و­گر­نه آن زن نخستين كسي است كه به دوزخ مي­ رود. پيامبر خدا(ص) سپس فرمود : مرد نيز اگر در حق همسر خود آزار و ستمروا دارد، چنين گناه و عذابي خواهد داشت.[5]

پي نوشت ها
[1] . نهج البلاغة (للصبحي صالح) ؛ ؛ ص316
[2] . جامع الأخبار(للشعيري) ؛ ؛ ص146
[3] . بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج‏63 ؛ ص314
[4] . الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج‏8 ؛ ص160
[5] .  مجلسي؛ بحارالانوار؛ ج73، ص363.

مزيناني
مركز تخصصي نماز

چگونه مي توانيم از نماز لذت برده و با آن انس بگيريم ؟

1. درخواست از خدا
لذت بردن از نماز و عبادت آنچنان اهميت دارد كه حتي اهل بيت عصمت وطهارت عليهم السلام در قالب دعا ازخدا طلب كرده اند كه اللهم الرزقني حلاوه ذكرك.

2. توجه به خالق وصاحب نماز
 اگر توجه به اين نكته داشته باشيم كه نماز هم صحبتي با چه كسي است؛ چنان لذتي مي­بريم كه از وجودمان اين ندا بر مي­خيزد :
 درنمازم خم ابروي تو يادم افتاد           حالتي رفت كه محراب به فرياد آمد

3. شناخت اسرار، آثار و اجزاي نماز ازجمله ركوع و سجود.

4. رعايت آداب و مقدمات نماز ورفتن به استقبال نماز.

چرا نماز ملاك قبولي يا ردّ اعمال است؟

الف)خداوند براي حفظ دين لازم است عملي را براي مسلمانان قرار دهد كه هر روز تكرار شود چون انسان موجودي فراموشكار است لذا خداوند نماز را كه آسان ترينعمل در بين واجبات است قرار داده است علاوه بر آنكه خداوند در اعمالي كه انجام مي دهد بازخواست نمي شود ولي آبقيه موجودات بازخواست مي شوند [1]

ب)بايد عملي باشد كه نشانگر ايمان انسان باشد وانسان مومن را از  كافر جدا سازد وآن بايد عملي باشد كه اولا همه بتوانند انجام دهند بر خلاف خمس وزكاتوجهاد وامر به معروف ونهي از منكر وثانيا هر روز تكرار گردد ومنحصر به مكان خاص مثل حج يا زمان خاص مثل روزه نباشد وآن عمل غير نماز نيست پس اين تنها عملي است كه مي تواند ملاك تشخيص مومن عملي از كافر باشد

ج)اينكه همه اعمال تابع نماز انسان است به عنوان يك اصل در كلام امير مومنان بيان شده است لذا حضرت مي فرمايد: كُلَّ شَيْ‏ءٍ مِنْ عَمَلِكَ يَتْبَعُ صَلَاتَكَ‏  وَ اعْلَمْ أَنَّ مَنْ‏ ضَيَّعَ الصَّلَاةَ فَهُوَ لِغَيْرِهَا أَضْيَع؛  كسي كه نماز زا كه حق خداست ضايع مي سازد به طريق واولي حقوق مخلوقين خدا را ضايع مي سازد لذا نماز ملاك قبولي اعمال ديگر است [2]

پي نوشت ها
[1] . الأنبياء : 23 "لا يُسْئَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَ هُمْ يُسْئَلُون‏".
[2] . الغارات (ط - القديمة) ؛ ج‏1 ؛ ص156

مزيناني
مركز تخصصي نماز

 نمازي كه ما را از گناه باز نمي­دارد انجام آن چه فايده­ اي دارد ؟

اگرچهاز شرايط قبولي نماز دوري از گناه است و انجام گناه با روح نماز سازگاري ندارد و اثر آن را كم مي­كند؛ اما اگر فرد گناه كاري كه نيت خالص ندارد، نمازش را ترك كند، آيا وضع و حال بهتري پيدا خواهد كرد؟ آيا دلش صاف و روشنمي­گردد؟

بدون شك نماز در همين فرد آلوده و خطاكار به اندازه خودشداراي اثر است، به گونه­ اي كه اگر اين نماز ترك شود، آلودگي و گناه فرد بيشتر مي­شود؛ يعني اثر نماز كه همان نهي از فحشا و زشتي منكرات است[1]و لو در حد كم و ناچيز، در اين فرد ظاهر مي­گردد و به اندازه خود او را ازآلودگي و زشتي بيشتر باز مي­دارد. چه طور مي­توان چنين اثرات واضحي را انكار كرد؟!

در روايت آمده است: جواني از انصار نمازش را با پيامبر(ص) مي­خواند، ولي گناه و محرمات را نيز انجام مي­داد. جريان را به پيامبر(ص) گفتند. پيامبر اعظم(ص) فرمود: " نمازش روزي او را از بدي و زشتي باز مي­دارد". طولي نكشيد كه ديدند آن جوان توبه كرد و دست از كارهاي بد و زشتش برداشت.[2]

بنابراين،تأثير نماز در هر كسي، تابع ميزان معرفت و شناخت، اخلاص در نيت، حضور قلب وساير شرايط و آدابي است كه رعايت مي­كند و چون اين امور در افراد با هم متفاوت است، نمازهاي آنها و آثار آن نمازها نيز مختلف مي­باشد؛ ولي به هر حال هيچ نمازي بدون اثر نخواهد بود، هر چند ميزان آن آثار كاملاً متفاوت است.

 
پي نوشت ها
[1] عنكبوت/ 49
[2] ري شهري، محمد، ميزان الحكمة، ج 5، ص 371، ح 10254، چاپ دفتر تبليغات اسلامي، 1362

مركز تخصصي نماز

الف:اگرآنچنان كه شايسته است خدا را بشناسيم و حكيم بودن خدا را باور داشته باشيمخواهيم دانست كه از حكيم دستور لغوي صادر نمي­شود. همان خدايي كه دستور خواندن نماز را داده است، فرموده است كه نماز را بايد به اين شكل خواند.

ب: هركدام از دستورات الهي به شكل خاص باعث رشد وكمال اطاعت كنندگان خواهد بود كه اگر آن شكل خاص رعايت نشود به اثرش نمي­رسيم.

ج. هركدام از آداب نماز اسراري دارد كه ميان عاشق و معشوق است كه بدون اين اسرار عاشق به وصال يار نخواهد رسيد.

هدف از نماز خواندن چيست ؟

آفريدگارجهان خالقي حكيم دانا و توانا مي­باشد ودستوري بي­دليل نمي­دهد بنا بر اين، امر اين خالق حكيم به عبادتي مانند نماز قطعا اهداف عاليه­اي براي شاهكار خلقتش انسان دارد كه به گوشه اي از آنها اشاره مي­كنيم.

1. ياد خدا
بهترينجلوه ياد خدا، نماز است. ياد خدا وسيله­اي است براي خويشتنداري، كنترل غرايز و جلوگيري از روح طغيانگري كه لازمه بعد حيواني انسان است.

2. تشكر ازخدا
الف. عقل حكم مي­كند از كسي كه به انسان خدمتتي مي­كند يا هديه­اي مي­بخشد، بايد تشكر كرد.

ب. به هر ميزان كه احسان بيشتر باشد تشكر هم بيشتر لازم است.

ج.انسان درمقام تشكر در پي اين است كه اولا تشكر او هماهنگ با احسان طرف مقابل باشد وثانيا نوع تشكري كه صاحب نعمت مي­خواهد انجام دهد.

د. خداوند غني بالذات است و هيچ نيازي به تشكر بندگانش ندارد اما به حكم عقل بايد از او تشكر كرد؛ تشكري كامل و در خور شآن او كه نماز برترين و كامل­ترين آن است.

با توجه به چند نكته فوق و اينكه بهترين وضروري­ترين نعمت­ها را خداوند به انسان داده است و از طرفي عقل هم وجوب تشكر از منعم را واجب مي­داند پس، تشكر از خدا واجب عقلي است و از آنجايي كه نوع تشكر بايد درخور نعمت باشد و راضي كننده منعم، نماز نوعي تشكر از خدا است و همه اين خصوصيات را در بر دارد.

3. دوري از گناه
نمازگزاربايد براي صحت وقبولي نمازش بسياري از گناهان را ترك كند، ازضايع كردن حقوق مالي و اجتماعي مردم پرهيز كند، حقوق خانواده را رعايت كند روي همين جهات است كه خداوند درقرآن مي­فرمايد: « ان الصلواه تنهي عن الفحشاء والمنكر» همچنين رسول گرامي اسلام نماز را به نهر آبي تشبيه كردند كه اگركسي پنج نوبت در آن شنا كند هيچ آلودگي وكثافتي در او نمي ماند.

4. ايمني ازعذاب برزخ و قيامت
بدونشك يكي ازسفرهاي مهم و حساس انسان سفر آخرت است كه مرگ آغاز اين سفر سخت است0 بطور طبيعي سختي­ها ومشكلات زيادي در اين سفر طولاني فرا روي انسان هست. ناراحتي­ها ورنج­هاي عالم برزخ از يك سو، ظلمت و تاريكي عالم قبر از سويي ديگر حمله حيوانات و سوال نكير و منكر همه و همه به انسان هجوم مي­آورند و اينجاست كه نماز اين باشكوه­ترين عمل عبادي و الهي به ياري انسان مي­شتابد و در بحراني­ترين و طوفاني­ترين لحظات از انسان دستگيري مي­نمايد چنانكه پيامبر گرامي مي­فرمايند: نماز شفيع نماز گزار در نزد ملك الموت، مونس در قبر، بستر نيكو در قبر و پاسخ به سوال نكير و منكر است.

5. دريافت پاداش الهي
با توجه به قرآن كريم، در پرتو ايمان و عمل صالح و بر پاداشتن نماز، انسان مستحق دو پاداش مي­شود:

الف. دريافت پاداش الهي در دنيا و آخرت

ب. بهره­ مندي از آرامش ودوري از ترس: إِنَّالَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون‏[1]

پي نوشت
[1] . البقرة: 277

مزيناني
مركز تخصصي نماز

چگونه مي­توان با خواندن نماز به مقام بندگي واقعي خدا رسيد؟

بندگيوعبد واقعي خدا شدن مقام بسياربزرگي است كه انسان­هاي برگزيده خدا به آن رسيده ­اند. البته راه براي تمامي انسان­ها باز است. نماز راهي است كه انسان را به اين مقام مي­رساند. استفاده از نسخه نماز شرايطي دارد كه عبارتند از:

الف. رعايت نيت
نيت ركن هرعملي استكه اگر نباشد و يا همراه با آفتي مثل خودنمايي و ريا باشد آن عمل پوچ و بدون فايده است. درنماز اگرنيت عمدا يا سهوا ترك شود نماز باطل است يعني انسان با رعايت داشتن نيت الهي به مقام بندگي مي­رسد.

ب. رعايت طهارت
همانطوركه دست زدن به قرآن نياز به طهارت ظاهري دارد، دستيابي به معاني باطني نماز، طهارت ظاهري و باطني مي­طلبد بدون رعايت پاكي و دوري از نجاسات راهي براي دستيابي معاني دروني نماز نيست.

ج. رعايت جهت
ازشرايط صحت وقبولي نماز اين است كه رو به قبله خوانده شود حتي كسي كه قبله را نمي­تواند تشخيص دهد بايد نمازش را به چهار طرف اصلي بخواند. رعايت قبلهاشاره به اين دارد كه براي رسيدن بندگي بايد جهت داشت كه  آن هم جهت الهي است وفقط بايد در سمت خدا قرار گرفت و همرنگ خدا شد. به همين علت است كه سفارش شده به نشستن رو به قبله هنگام غذاخوردن، خوابيدن و...

د. رعايت داشتن امام
درنمازاگر مأموم از امام پيروي نكند گناه كرده وجماعتش باطل است و از جرگه جماعتخارج و از رحمت خاص خداوند در اين مورد بي بهره خواهد بود. در مسير بندگي اگر امام نداشته باشيم راه راگم كرده و به جايي نمي­رسيم.

مركز تخصصي نماز
مزيناني

 راهكار هاي عملي براي ارتقاء بخشيدن سطح نماز چيست؟

هر چند نمي توان  همه راهكار ها را در موثر شدن نماز انسان بيان نمود لكن به چند مورد از مهمترين آنها اشاره مي نماييم :

1- يادگرفتن احكام
يادگرفتن و رعايت‌كردن احكام نماز از قبيل واجبات، اركان، مبطلات، مقدمات و ... چرا كه بدون اينها ممكن است نماز باطل انجام شود..

2-رعايت آداب ظاهري نماز

ـ انتخاب مكان مناسب
بديهياست كه نماز ارتباط با خالق است وهمزمان در مكاني كه انسان با ساير مخلوقين ارتباط دارد نمي تواند ارتباط موثر خود با خالق را برقرار نمايد براي همين در اسلام توصيه شده است  حتي المقدورانسان نماز را در مسجد بگذارد يا اينكه  در منزل خود مكايي مخصوص نماز داشته باشد. 

ـ انتخاب لباس مناسب
اينكهدر روايات ما  نماز خواندن در لباس كثيف و سياه وتنگ مكروه معرفي شده ست ونماز در لباس تميز وخوشبو وبا عبا مستحب معرفي شده است  اشاره به همين مطلب دارد كه  رعايت اين امر خود در ميزان ارزشمند شدن وموثر واقع شدن نمازانسان تاثير گذار است.

 - پرهيز از حركت‌هاي اضافي كه منافي با حضور قلب است
بهعنوان نمونه در روايت ما از بازي كردن با  وتوجه به اطراف در نماز نهي شدهاست  كه البته هر كاري كه منافات با حضور قلب در نماز داشته باشد سزاوار نيست. ‏

-پرهيز از نماز در حالت كسالت وبي توجهي
قرآنكريم مي فرمايد در زماني كه مست هستيد نزديك نماز نگرديد كه اين مستي تنهامستي شراب نيست بلكه هر نوع حالتي كه انسان متوجه كلماتي كه ادا مي كند نباشد مستي است  كسي هم كه مست خواب است اين چنين حالتي را دارد لذا در روايات به مستس خواب تاويل شده است.
قرآن كريم يكي از صفات منافقين را كسالت هنگام نماز معرفي مي نمايد كنايه از اينكه مواظب باشيد كسالت در نمازنشانه نفاق است قرآن مي فرمايد : إِنَّ الْمُنافِقينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلاً.

-توجه‌نكردن به راست و چپ:
 رَوَىمُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ عَنْهُ ع أَنَّهُ قَالَ مَنْ عَرَفَ مَنْ عَلَى يَمِينِهِ وَ شِمَالِهِ مُتَعَمِّداً فِي الصَّلَاةِ فَلَا صَلَاةَ لَهُ.

3-تلاش براي افزايش حضور قلب با برطرف‌كردن موجبات حواس‌پرتي
 ـ بي‌نظمي:
 اگركارهاي انسان منظم باشد، موقع نماز مي‌داند كه فعلاً تنها كارش نماز است. ولي وقتي نامنظم باشد به عنوان مثال: اگر روحاني است، موقع نماز، منبر تهيهمي‌كند. و اگر خانه‌دار است، به فكر تهية غذا و نوع آن و ... است. و اگر دانش‌آموز است، فكر تكليف و امتحان را مي‌كند.
يعني بي‌نظمي انسان، راهرا براي ورود شيطان بازمي‌كند اينجاست كه كلام نوراني رسول خدا معنا پيدا مي كند كه هنگامي كه انسان مشغول نماز مي شود شيطان به سراغ او مي آيد ومي گويد به ياد فلان مطلب باش به ياد فلان مطلب باش و(به حدي هواس انسان را پرت مي كند ) كه شخص نمي داند بالاخره چند ركعت نماز خواند  
 ويا مثل صحبت‌كردن با ديگران، مشاهدة تلويزيون و .... خواندن اخبار و نظير اينها چند لحظه قبل از نماز. چون اگر تا قبل از گفتن تكبيرةالاحرام نفْسْ مشغول اين امور باشد، مشكل مي‌تواند موقع نماز متوجه خدا باشد.

-انجام نماز در اول وقت
اگر ما برتري آخرت بر دنيا را مي دانستيم مي فهميديم كه نماز اول وقت چه فضيلتي نسبت به آخر وقت دارد داردصادق آل محمد فرمودند :إِنَّفَضْلَ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ كَفَضْلِ الْآخِرَةِ عَلَى الدُّنْيَا وَ قَالَ ع أَوَّلُ الْوَقْتِ رِضْوَانُ اللَّهِ وَ آخِرُهُ عَفْوُ اللَّهِ وَ الْعَفْوُ لَا يَكُونُ إِلَّا مِنْ ذَنْبٍ(گوييكسي كه نماز را آخر وقت مي‌خواند، مستحق  گوشمالي است و اين نمازش تنها موجب بخشودگي‌اش مي‌شود وآن آثاري كه براي نماز اول وقت است براي او نخواهدبود ).

- توجه به معاني و اسرار نماز و رعايت آداب آن
همةعبادات و از جمله نماز، داراي اسراري است كه توجه به آن از جمله اسرار تخلي ،وضو ،تيمم واجزاي نماز كه در بخش اسرار بدان پرداخته ايم  مي تواند نماز انسان را ترفيع بخشد، انجام نماز به جماعت ودر مسجد كه در فضيلت آن درجاي خود سخن گفته شده است نيز از مهمترين راهكار هاي عملي براي ارتقاء بخشيدن به نماز است.
زيرا هم براي نماز در مسجد بصورت فرادا آثاري است كه در روايت امام مجتبي بدان اشاره گرديد وهم براي نماز به جماعت كه موجب ترفيع نماز انسان مي گردد كه توصيه مي گردد سوالات مربوط به مسجد ونماز جماعت مورد دقت قرار گيرد

-اهتمام به تعقيبات نماز
يكياز مواردي كه بسيار مورد غفلت قرار ميگيرد وموجب رشد وتعالي نماز انسان است توجه به تعقيبات نماز است شايد سوال شود بعد از انكه نماز انسان به اتمام رسيد تعقيبات ديگر چه نقشي در تعالي نماز انسان دارد در پاسخ بايد گفت همانگوه كه توجه به مقدمات نماز همچون ادان واقامه رشد نماز را به دنبال دارد توجه به تعقيبات نيز چنين است.
زيرا نماز عبارت از يك مجموعه است كه مقدمات ومقارنات وتعقيبات آن همه با هم انسان را رشد مي دهد به عنوان نمونه توجه به تسبيحات صديقه طاهره سلام الله عليها كه مهمترين تعقيب نماز است توجه به آن است كه نمازي كه انسان مي گزارد بيانگر تمام توحيد نمي باشد و اين اعتراف با اذكار تسبيحات حاصل مي گردد.

به عبارتي ديگر بجا آوردن نماز ،روبروي قبله ايستادن وخداوند را ستايش كردن گرچه بالاترين مقام براي آدمي است اما چه نيكو است كه بعد از پايان نماز بنشيد وبه فاصله خويش تا خدا نيك واقف گردد وبا گفتن الله اكبربه خويشتن اين نكته را گوشزد نمايد كه خدايي كه او را در نماز ستايش كردم فراتر از آن است كه با زبان من ستوده شود وبراي اين فرصت ستايش او را تحميدمي كنم با الحمد لله ودر انتها نيز خدارا از هر آنچه انديشه من  نسبت به خداوند در خود جاي داده و تصور نموده  بوده تسبيح وتنزيه نمايم لذا مي گويم سبحان الله  وبا گفتن يك لا اله الا الله به عجز خود اعتراف مي كنيم كه تنها مي دانيم هيچ معبودي جز او نيست حال چه صفاتي دارد در سيطره عقل ما نمي گنجد.

مركز تخصصي نماز

چه كنيم كه نماز صبحمان قضا نشود وتوفيق نماز شب سلب نگردد؟

براي قضا شدن نشدن نماز صبح و سحرخيزي چه بايد كرد؟
برايحل اين مشكل، بايد به سراغ ريشه و اساس اين مسئله توجه ويژه مبذول داشت. در يك نگاه كلي، عوامل سلب توفيق از نماز صبح و همچنين نماز شب به دو گروه عمده دسته بندي مي­ شود:

الف: عوامل مادي
كه برخي از اين عوامل شامل موارد ذيل مي ­باشد:

1. نبود برنامه ريزي و نظم در زندگي
ازمهمترين عوامل مادي كه مانع از توفيق درك نماز صبح مي­گردد، فقدان برنامه ­ريزي و نظم در زندگي است. فقدان برنامه­اي منظم براي خواب و يا ايجاد مشغله­ هاي پراكنده و فراتر از توانايي­ هاي خود، نتيجه ­اي جز ايجاد خستگيمفرط و قضاي شدن نماز در بر نخواهد داشت.

 2. پرخوري در شب
علتديگر، خواب طولاني و سنگين ناشي از پرخوري در شب مي­باشد. حضرت عيسي(ع) خطاب به بني­اسرائيل فرمود: "اي بني اسرائيل! خوردن خود را زياد نكنيد، زيرا هر كس بر خوردن خود بيفزايد، بر خوابيدن خود هم مي­ افزايد و هر كس كهبر خواب خود بيفزايد، از نماز كم مي­ گذارد [و در نتيجه] در زمره غافلان نوشته مي­ شود". [1]

3. كسلي و تنبلي افراد
برخيوقت­ها بيدار نشدن براي نماز، ربطي به مسائل حاشيه اي ندارد و خود فرد ذاتاً فردي تنبل و بي حال است كه براي امور عادي زندگي نيز كم مي گذارد، حال چنين شخصي براي مسائل معنوي روشن تر است؛ زيرا به فرموده امام علي(ع): "مَن كَسَل عَن أمرِ دُنياه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أكسلَ":كسى كه در كار دنيا تنبل باشد، در كار آخرتش تنبل تر است[2].

4. غرق شدن در مسائل مادي و دنيوي
حضرتعيسي(ع) نقش دنيا­زدگي را در بي­ حوصلگي افراد نسبت به عبادات اين چنين ترسيم مي­ نمايد: "همچنان كه بيمار بر غذاى لذيذ نگاه مي­كند و به دليل شدتدرد، لذّت آن را نمى‏چشد، فرد دنيا طلب نيز همراه با عشق به مال، نه لذّتىاز عبادت مى ‏برد و نه شيرينى و حلاوتش را مى ‏چشد".[3]

5. خوردن غذاهاي نامناسب در شب
برخياز غذاها به گونه­ اي هستند كه باعث سستي اعصاب و بدن مي­ شوند؛ لذا اگر شب­ها از ماست، دوغ و مانند آن استفاده شود، خواب بر انسان چيره مي­شود. همچنين، خوردن غذاهاي چرب و سنگين موجب سنگيني خواب شده، بيدار شدن را براي انسان دچار مشكل مي­ سازد.

ب: عوامل معنوي

1. ضعف در خداشناسي
ازمهمترين عوامل معنوي كه موجب مي­شود انسان براي اداي فريضه صبح به سختي ازخواب بيدار گردد، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وي است.به راستي اگر شما با يكي از مسئولين كه حل مشكل­تان در دست اوست، قراري گذاشته­ايد و يقين داريد كه وي در همان ساعت مقرر منتظر شما است، آيا واقعاً شب به راحتي مي­خوابيد و دير بر سر قرار حاضر شده و يا با كسالت با وي مواجه مي­شويد؟

اگر انسان نسبت به الطاف الهي كمترين معرفتي داشته باشد و بداند كه كسي كه قرار است به هنگام نماز با وي صحبت كند، هماني است كه ما را از نيستي به دنيا آورده و تمامي نعمت­هاي خود را بر ما ارزاني داشته، تا به نهايت كمال و درجات بالاي بهشتي دست پيدا كند، هماني كه اختيار كمي و زيادي روزي ما را دارد، هماني است كه مرگ و زندگي ما در يدقدرت اوست و... با اين حال، آيا نسبت به نماز با بي حالي برخورد خواهيم كرد و يا آنكه سر از پا نشناخته، عاشقانه و با تمام وجود به اقامه نماز خواهيم پرداخت.

2. گناه
اعمال و رفتاري كه انسان در طول روز انجام مي­دهد، نقش بسيار مهمي در توفيق انسان نسبت به عبادات دارد. هر چه در شبانه روز كارهاي شايسته از انسان سر بزند، توفيقات انسان نيز براي اعمال خوب ديگر بيشتر فراهم مي­شود و هرچه به گناه آلوده شود، توفيق اعمال خوب از وي سلب مي­گردد، لذا بايد نسبت به اين مسأله بسيارحساس بود تا به واسطه گناه، درك لذت سحرخيزي را از دست نداد.

3. ضعف اراده
سحرخيزياراده و عزم مي­ خواهد، دوست داشتن تنها كافي نيست. بايد با تصميم جدي خوابيد. ضعف اراده از مهم­ترين عوامل محروم ماندن از سحرخيزي مي­باشد. بايدبا اين ضعف و سستي اراده مبارزه كرد. امام علي(ع) مي­فرمايند: "ضادُّوا التَّوانِيَ بِالعَزمِ": به وسيله عزم، با سستي مبارزه كنيد.[4]
وضوگرفتن، خواندن سوره­ هاي توحيد و معوذتين، ذكر صلوات و تسبيحات اربعه و تسبيح حضرت زهرا(س)، قرائت آية الكرسي، به ويژه خواندن آيه­ي آخر سوره ­ي كهف و نيز توسل به امام زمان(عج) براي محروم نماندن از فيض نماز اول وقت و... از جمله اموري است كه خواب مؤمن را همراه با هدف و انگيزه مي­ كند و اين توجه و هدفمندي در بيداري صبح تأثيرگذار خواهد بود.
 
پي نوشت ها
[1] . مجموعة ورام، ج‏1، ص 47.
[2] . وسائل الشيعه، ج12، ص37.
[3] . تحف العقول، ص483.
[4] . غرر الحكم و درر الكلم، ص427.

مركز تخصصي نماز

چه كنيم تا در نماز خود شك نكنيم؟

چه كنيم تا در نماز خود شك نكنيم؟

افرادي كه در نماز دچار شك و ترديد مي­گردند، دو دسته ­اند:
الف) افردي كه در همه مسايل زندگي خود شك مي­كنند و شك آنها منحصر در نماز نيست؛
ب) افرادي كه فقط در نماز دچار شك مي­گردند؛

افراددسته اول بايد به روانشناسان و متخصصين مربوطه مراجعه و در باب وظيفه شرعينيز، بايد به حكم "كثير الشك؛ كسي كه زياد شك مي كند" كه تفصيل آن در رساله توضيح المسائل عمليه آمده است، عمل كنند.

ولي افراد دسته دوم براي درمان شك خود، بايد چند گام به شرح زير بردارند:
گام اول:اينكه انسان در نماز دچار شك مي­گردد و در بقيه مسايل زندگي خود دچار شك نمي­شود، گاه بيانگر اين نكته است كه به اندازه­اي كه به مسايل روزمره خود اهميت مي­دهد، به نماز اهميت نمي­بخشد؛ لذا انسان بايد در گام اول، با فلسفه، ارزش و جايگاه نماز آشنايي يابد كه در كتاب­هاي مختلف و آيات و روايات فراوان بدان­ها پرداخته شده است.

گام دوم: شكدر نماز از عدم حضور قلب و حواس پرتي ايجاد مي­گردد؛ لذا بايد عوامل ايجادحضور قلب را شناخت و نسبت به مراعات آن همت گمارد. بديهي است كه ذهن انساندر يك لحظه نمي تواند به دو مسأله فكر كند؛ لذا يا بايد متوجه معاني نماز باشد يا متوجه كارهاي روزمره باشد،
پس بايد به مفهوم و ترجمه جملات نماز هنگام بيان الفاظ توجه داشته باشد و تا معناي جملات در ذهن نيامده و ذهن متمركز نشده، الفاظ را بيان نكند. اين عمل باعث مي­شود كه حواس انسان جمع جملات و ركعات نماز گردد. همچنين انتخاب مكان خلوت، نقش بسزايي در تمركز انسان خواهد داشت.

گام سوم: بايد دانست كه شك و ترديد از ناحيه دشمن نماز، يعني شيطان است و او به اين ترتيب مي­خواهدانسان را از نماز بازدارد؛ لذا بايد از شرّ وسوسه او به خداوند پناهنده شدو با گفتن اذكاري همچون "اعوذ بالله من الشيطان الرجيم" و "لا حولَ ولا قوةَ اِلّا بالله العلي العظيم"، قبل از نماز شيطان را از خود دور نماييم.

مركز تخصصي نماز

داشتن حضور قلب در نماز چه ضرورت واهميتي دارد ؟

-معيار قبولي نماز
درروايات فراواني شرط قبولي نماز حضور قلب در آن دانسته شده است به عنوان نمونه پيامبر اعظم فرمودند: نمازي هست كه نصف آن پذيرفته مي شود و يا يك سوم آن و يا يك چهارم آن و يا يك پنجم آن پذيرفته مي گردد، و بالآخره نمازيهست كه يك دهم آن پذيرفته مي شود، و برخي از اقسام نماز چون جامه كهنه در هم پيچيده شده به صورت نمازگزار زده مي شود. به درستي كه از نماز سودي به تو نمي رسد جز به مقداري كه توجه قلبي و اقبال دروني داشته باشي[1]

-رسيدن به آثارمعنوي فراوان
نمازيكه با حضور قلب همراه باشد مسلم ست كه آثار وبركات فراواني را نسبت به نماز هاي ديگر داراست به عنوان نمونه پيامبراعظم فرمودند: كسي كه در يك نماز واجب، قلب خود را از افكار پراكنده باز دارد و ركوع و سجود و خشوع آن را به طور كامل انجام دهد، آنگاه خداي تبارك و تعالي را تقديس و تمجيد و ستايش كند و تا هنگام فرا رسيدن نماز ديگر كار بيهوده انجام ندهد، خداوند براي او پاداش حج و عمره مي نويسد و او را از اهل عليّين قرار مي دهد[2]

پي نوشت ها
[1]بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج‏81 ؛ ص260 عَنِ النَّبِيِّ ص‏ إِنَّ مِنَ الصَّلَاةِ لَمَا يُقْبَلُ نِصْفُهَا وَ ثُلُثُهَا وَ رُبُعُهَا وَ خُمُسُهَا إِلَى‏ الْعُشْرِ وَ إِنَّ مِنْهَا لَمَا يُلَفُّ كَمَا يُلَفُّ الثَّوْبُ الْخَلَقُ فَيُضْرَبُ بِهَا وَجْهُ صَاحِبِهَا وَ إِنَّمَا لَكَ مِنْ صَلَاتِكَ مَا أَقْبَلْتَ عَلَيْهِ بِقَلْبِكَ.
[2]من لا يحضره الفقيه ؛ ج‏1 ؛ ص211وَ قَالَ ع كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَقُولُ- مَنْ‏ حَبَسَ‏ نَفْسَهُ‏ عَلَى صَلَاةٍ فَرِيضَةٍ يَنْتَظِرُ وَقْتَهَا فَصَلَّاهَا فِي أَوَّلِ وَقْتِهَا فَأَتَمَّ رُكُوعَهَا وَ سُجُودَهَا وَ خُشُوعَهَا ثُمَّ مَجَّدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَظَّمَهُ وَ حَمَّدَهُ حَتَّى يَدْخُلَ وَقْتُ صَلَاةٍ أُخْرَى لَمْ يَلْغُ بَيْنَهُمَا «2» كَتَبَ اللَّهُ لَهُ كَأَجْرِ الْحَاجِّ وَ الْمُعْتَمِرِ وَ كَانَ مِنْ أَهْلِ عِلِّيِّينَ.

مركز تخصصي نماز